Plastikowa armia czyli co i z czego można złożyć do wojen napoleońskich cz 2

      W części drugiej  opracowania o napoleońskich  figurkach plastikowych zajmiemy się ponownie armią rosyjską,  ale w okresie dużo  bardziej popularnym, z czasów wielkiej wojny 1812 i późniejszego udziału wojsk cara w zmaganiach z  La Grande Armee, aż do wkroczenia tych pierwszych do Paryża w 1814 r. i abdykacji Cesarza Napoleona. 

Pozostaje jeszcze wyjaśnić dlaczego nie podejmuję opisania okresu 1807-1811. 

 Umundurowanie wielu formacji rosyjskich w tych latach ulegało stopniowym zmianom. Niestety producenci figurek plastikowych zupełnie zignorowali ten okres i prawie nie ma żadnych miniatur pozwalających zbudować armie rosyjską, z czasu  wojny ze Szwecją w l.1808-1809 czy początkowej fazy wojny z Turcją 1806 -1812. 

Nie ulega wątpliwości , że konflikty te zostały przysłonięte zarówno wśród historyków jak i wargamerów przez dużo poważniejsze, gigantyczne  starcie jaką była niewątpliwie kampania 1812 r oraz jej następstwa z kolejnych lat, w tym ogromna bitwa pod Lipskiem, której okrągłą  dwusetną rocznicę obchodziliśmy w październiku ubiegłego roku.
Tematem niniejszego wpisu  początkowo miała być całość armii rosyjskiej, jednakże z uwagi   na dużą ilość informacji zdecydowałem się wydzielić część o piechocie liniowej i gwardyjskiej.
Na początek garść podstawowych informacji   o organizacji jednostek  piechoty.   

U progu wojny 1812 r , po wszystkich przeprowadzonych modyfikacjach wyposażenia i umundurowania oraz zmianie nazewnictwa  pułków muszkieterskich , piechota składała się  z:

-grenadierów

-pieszych (dawnych muszkieterskich)

-jegrów

Pułkom jegrów nie nadawano nazw od miejscowości, okręgu gdzie formowano jednostki,  a jedynie oznaczenia cyfrowe. Jegrzy nie posiadali również sztandarów.

Pułki piechoty rosyjskiej w 1812 składały się z dwóch batalionów (tzn. 1 i 3, a drugi był batalionem zakładowym (zapasowym) i nie walczył w polu z resztą jednostki, lecz zwykle włączano go do rezerwowych dywizji tworzonych jesienią 1812 lub powierzano inne pomocnicze zadania). Wyjątek stanowiły niektóre pułki gwardii złożone z trzech batalionów. Kompanie grenadierskie drugich batalionów  z reguły łączono do tworzenia   osobnych, zbiorczych  dywizji  grenadierów. 

W skład batalionu piechoty wchodziło 4 kompanie (1 grenadierska (wyborcza)  i 3 fizylierskie zwane też jak wcześniej muszkieterskimi). Wszystkie kompanie dzieliły się na dwa plutony (w sumie w batalionie było 8 plutonów).

Kompania grenadierska dzieliła się na plutony: grenadierski i tyralierski, z których grenadierski stawał na prawej flance batalionu, a tyralierski na lewej.

W pułkach jegrów kompanię wyborczą nazywano karabinierską. 

Istniały również, tak jak i w poprzednim okresie  pułki grenadierów( liniowe) oraz zbiorcze  grenadierskie utworzone z kompanii grenadierskich batalionów zapasowych pułków liniowych.

Leibgwardia rosyjska w przeciwieństwie do francuskiej uczestniczyła w bojach niemal na równi z pozostałymi jednostkami armii.

 Najprawdopodobniej do wybuchu wojny 1812 nie we wszystkich jednostkach zdążono przeprowadzić  zamierzone modyfikacje umundurowania i wyposażenia. Np  część żołnierzy piechoty pozostała przy czakach starszego typu, z lat 1808-1811.

Oczywiście w trakcie kampanii żadna armia nie jest w stanie wyegzekwować, a nawet  zapewnić stosowania aktualnych przepisów ubiorczych. Mundury, wyposażenie i broń ulegają szybkiemu zużyciu podczas kampanii.Armia rosyjska nie potrafiła zapewnić żołnierzom piechoty jednolitego uzbrojenia w karabiny produkcji rosyjskiej. Używano więc całej gamy różnej broni importowanej/ zdobycznej, niemalże  z całej Europy. Nędza i głód były bardzo częstymi towarzyszami walczących wojsk. Podczas kampanii 1806-1807 w Polsce i Prusach żołnierze rosyjscy jedli nawet skórzane płachty do okrywania namiotów(sic!).  Podczas wojny 1812 wcielono do szeregu wielu nowych rekrutów. Wyposażenie starych jednostek ulegało szybkiemu zużyciu podczas licznych przemarszów i walk. Nie dla wszystkich żołnierzy wystarczało czak, w związku z czym jakaś część dysponowała tylko furażerkami.  W użyciu znalazło się wiele przypadkowej odzieży, często pochodzenia cywilnego czy zdobycznego.

W liście do marsz.Masseny w 1807 Napoleon, zaniżając nieco wartość armii rosyjskiej pisał: generałowie rosyjscy muszą się sporo nauczyć, ale ich żołnierze są dobrzy, choć tępi...
Do 1812 r pod względem nauki, sporo się jednak zmieniło. Zdążono wyeliminować część mankamentów trapiących  carską armię zwłaszcza w taktyce  i systemie szkolenia.  Wprowadzono  również znaczące zmiany organizacyjne.

 Jeśli chodzi o figurki piechoty rosyjskiej  z lat 1812-1814 mamy   bardzo dobry zestaw grenadierów Zviezdy

 http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=550

Jak zawsze,  najmniej przydatne będą wzory żołnierzy biegnących  z karabinem,  z nastawionym bagnetem. Nie należą one  do najbardziej uniwersalnych i lubianych przez graczy.  Dodatkowo po zapodstawkowaniu tego typu pozy są dość giętkie i z reguły powoduje to u nich łatwe  odpryskiwanie farby.Stąd nie polecam w ogóle ich stosowania w wargamingu.Armia złożona z figurek w różnych przypadkowych pozach nie będzie też dobrze wyglądała na stole bitewnym.   Najprzydatniejszych w grze wzorów w pozach marszowych  z karabinami na ramieniu mamy w zestawie 12 , plus 3  figurki , z których  można  zrobić podoficerów.

Z powyższego zestawu bardzo łatwo można wykonać żołnierzy pułków piechoty i pułków jegierskich.

Dla pułków piechoty (t.j.muszkieterów) należy obciąć wysokie kity grenadierskie oraz po dwa boczne płomienie z pękającego granatu- emblematu umieszczanego na czakach i ładownicach. Muszkieterowie liniowi mieli takie emblematy,  ale z pojedynczym płomieniem, skierowanym ku górze. 

Takie właśnie konwersje wykonuję przy własnej piechocie rosyjskiej

 http://fromholdblog.blogspot.com/2013/04/piechota-rosyjska-1812-14.html

W BW-N jedna podstawka symbolizuje batalion, więc możliwości różnicowania figurek pod względem przynależności do określonych kompanii są ograniczone.

Zdecydowałem się nie usuwać kit dla jednej figurki w pułku jako reprezentanta kompanii grenadierskich (i karabinierskich w pułkach jegrów).

W pułkach jegierskich podobnie jak w pułkach piechoty tylko kompanie karabinierskie ( grenadierskie) używały czak  z emblematem pękającego granatu z trzema płomieniami. Pozostali jegrzy nosili na czakach   granat z jednym płomieniem. W pułkach jegrów,  na ładownicach  nie noszono  tychże emblematów,  ale cyfrowe oznaczenie pułku. 

  

Konwertując grenadierów,  otrzymamy trzy różne typy piechoty o jednolitym  standardzie, zarówno co do wielkości  figurek jak i jakości rzeźby.

Kolejny zestaw  piechoty rosyjskiej  c.a.1812

produkuje  firma Italeri (ex ESCI)

http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=811

Są to również grenadierzy , tym razem bez kit na czakach i z potrójnym płomieniem pękającego granatu.

Figurki te były jednak bardzo dawno opracowane, zawierają sporo błędów. Część  nie posiada tornistrów i tasaków( w 1812 r piechota rosyjska z reguły  nie zdejmowała już tornistrów przed walką).  Uprząż tornistrów jest niepoprawna ,  a oficerowie mają mundury litowskiego lub finlandzkiego   pułku gwardii ( fraki z wyłogami). Mamy tylko trzy wzory w pozach  marszowych  w  boxie. W 1812 do prowadzenia ognia,   liniowa piechota rosyjska już nie klękała w pierwszym szeregu. Tymczasem w tej pozie mamy 6 wzorów.   Ponadto delikatna  budowa i wzrost figurek nie pasują do pozostałych żołnierzy ze świetnych  zestawów kawalerii i artylerii rosyjskiej Zvezdy o których m.in.  niżej.

Powyższe wady (o kilku innych nie wspomniałem) czynią ów zestaw, w moim przekonaniu  zupełnie nieprzydatnym.

Ponownie odradzam docelowy zakup grenadierów Italeri

http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=194

- tym razem ich mundury również nie pasują na lata  1812-1814.

Do wykorzystania nadają się jedynie głowy w wysokich czapkach dla pułku pawłowskiego grenadierów- walczącego m.in pod Borodino na odcinku południowym w rejonie wsi Utica przeciw żołnierzom polskiego V Korpusu.

Figurki grenadierów rosyjskich produkuje również Strelets

 http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=1169

Zestaw przedstawia żołnierzy rosyjskich w zimowych płaszczach, przydatnych dla tych,  którzy chcą odtworzyć armię rosyjską w wyglądzie z przełomu 1812-1813 oraz 1813-1814. Rzeźba figurek Streltsa  znacznie ustępuje jednak Zvezdzie.

Dla porównania nie może tu zabraknąć rycin i schematów z umundurowaniem piechoty rosyjskiej c.a. 1812 -1814.

Oficer i podoficer (bez tornistra )    astrachańskiego pułku grenadierów   (podoficerowie nosili  końcówki kit w kolorze białym z żółtym paskiem, oraz złote  obwódki wokół kołnierzy i mankietów. Rys. Wiskowatowa: 

Schematyczny rysunek grenadiera pułku brzeskiego  wg. A.Jouineau:

Oficer  pułku grenadierów w mundurze polowym (Wiskowatow), spodnie późniejsze  z lampasami 1814-1817 :

Schematyczny rysunek umundurowania piechoty liniowej (S. Popow):

Opis :

1. muszkieter piechoty liniowej

czako grenadiera 

furażerka grenadiera

ładownica grenadierska

2. podoficer piechoty liniowej 

czako podoficera grenadierów 

furażerka podoficera grenadierów 

ładownica muszkieterska

3. dobosz podoficer

czako dobosza pułkowego i batalionowego

furażerka muszkietera 1 batalionu

4. oficer młodszy piechoty liniowej 

czako oficera komp grenadierskiej

furażerka oficera komp. muszkieterskich 1 batalionu 

kapelusz oficerski

5. Нестроевой- niewalczący.


Szeregowy pułku piechoty (muszkieter):

Podoficer  pułku jegierskiego:

Szeregowy pułku jegierskiego w mundurze zimowym. Czako pokryte pokrowcem:

Oficer, dobosz i żołnierze izmaiłowskiego pułku gwardii (spodnie oficera polowe wcześniejsze zapinane na guziki) :

Szeregowy 1 kompanii grenadierskiej jekaterynosławskiego pułku grenadierów :

Z zestawów Zviezdy i Streltsa możemy bez problemów wykonać również figurki piechoty gwardii rosyjskiej, pułków siemionowskiego, preobrażeńskiego, izmaiłowskiego. Z litewskim i finlandzkim będzie już trudniej z powodu wyłogów na kurtce mundurowej.

Szeregowy piechoty w płaszczu i furażerce :

Elementy oporządzenia pułków piechoty (akwarela Kleina):

Sztabsoficer mińskiego pułku piechoty konno:

Pawłowski pułk grenadierów:

Podoficer  piechoty liniowej w mundurze polowym(marszowym):

Oficer i szeregowy butyrskiego pułku piechoty w  mundurach zimowych:

Stosunkowo łatwo jest skonwertować grenadierów Zviezdy na żołnierzy pułków gwardyjskich. Należy usunąć z czak pękające granaty w zamian dodając carskie  dwugłowe orły. Dodatkowo na kołnierzach i mankietach malujemy gwardyjskie 'belki'. 

Szeregowy pułku siemienowskiego gwardii (Jouineau):

Kurtka mundurowa i czako siemienowskiego pułku gwardii:

szeregowy litewskiego pułku gwardii(Jouineau):

dobosz izmaiłowskiego pułku gwardii(Jouineau):

W następnej części planuję opisać rodzaje formacji kawalerii rosyjskiej z lat 1812-1814 i ich plastikowe odpowiedniki w skali 20 mm.

Odsyłam również do dyskusji na temat umundurowania armii rosyjskiej na forum Strategie

http://www.strategie.net.pl/viewtopic.php?f=156&t=11784

Pozdrawiam