Plastikowa armia czyli co i z czego można złożyć do wojen napoleońskich. Cz. 1

 Poniższy wpis był  niemal gotowy już ponad rok temu.  Brakowało tylko kilku niezbędnych szczegółów.
Niestety przyszło mi kończyć i  publikować tekst w czasie szczególnego rodzaju popularności armii rosyjskiej, oczywiście w całkowicie negatywnym znaczeniu tego słowa...


W ciągu ostatnich lat zainteresowanie krajowym wargamingiem napoleońskim wydaje się przygasać. Pewnym ożywieniem  może być powstający  autorski system kolegi Torgilla -Bogowie Wojny-Napoleon. Zachęcam do zapoznania się ze szczegółami  systemu na blogu autora.

http://bogowiewojny.wordpress.com/
Na konwencie gier bitewnych Poligon , w dniach 1-2 maja w  Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbędzie się pokaz gry BW-N. Serdecznie zapraszam wszystkich zainteresowanych.
http://poligon2014.wordpress.com/program/

W założeniu miał to być prosty system, pozwalający toczyć, nawet duże bitwy przy stosunkowo niewielkich nakładach,  zarówno  pracy jak  i finansowych.

Oczywiście do rozgrywania bitew będą potrzebne  figurki, w które obfituje rynek modelarski oferujący bardzo dużą ilość, łatwo dostępnych i stosunkowo nie drogich miniatur  20 mm (1/72) z okresu napoleońskiego. Pojawiła się potrzeba porównania i omówienia zestawów wykorzystywanych do napoleońskiego wargamingu, płynąca zwłaszcza od młodszych, mniej doświadczonych graczy.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom, postaram się w miarę możliwości wypełnić tę lukę informacyjną.

Na pierwszy ogień wziąłem armię rosyjską. Mamy  tu do wyboru dwie kampanie ,   na które można datować składane armie. Pierwsza to w przybliżeniu druga połowa 1805r - czyli czasy działań  w Austrii i na Morawach, gdzie armia Kutuzowa, przy obecności cara, zawędrowała wspierając swojego słabnącego sojusznika austriackiego. Druga to kolejna runda w starciu z napoleońskim systemem wojny - ciężka i krwawa kampania w Polsce i Prusach Książęcych od końca 1806 do połowy 1807 czyli do rosyjskiej katastrofy pod Frydlandem  i traktatu  w Tylży , w którym Rosji nie spotkał niestety żaden uszczerbek, a o dziwo  wręcz przeciwnie. Zwyciężyła polityka przyjacielska i dobrosąsiedzka, zwłaszcza  cudzym kosztem...

W obu tych kampaniach armia rosyjska wyglądała bardzo podobnie. Możemy więc na potrzeby wargamingowe wrzucić je do jednego przedziału chronologicznego 1805-1807. 

Piechota rosyjska 1805-1807
Był to okres w którym piesze formacje rosyjskie przechodziły dość znaczące przemiany w umundurowaniu, głównie nakryć głowy oraz w uzbrojeniu np podoficerów u których szpontony zastępowano stopniowo karabinami. Dwurożne kapelusze ,  wysokie czapki grenadierskie i fizylierskie  z dużymi blachami nad czołem, zastępowano stopniowo  czakami. Do czasu zużycia zalecono jednak stosować w pułkach stare nakrycia głowy.
Wcześniej 12 maja 1802 wprowadzono nową organizację piechoty rosyjskiej.
Skład pułku grenadierskiego tworzyć  miały dwa bataliony fizylierów oraz jeden batalion grenadierów.
Pułk muszkieterów miał się składać z dwóch batalionów muszkieterów i jednego batalionu grenadierów.


 Do złożenia rosyjskich  formacji pieszych tego okresu  mamy do wyboru tylko dwa  zestawy firmy HAT.
Grenadierów
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=437
oraz jegrów.
Dla porównania grenadierzy rosyjscy z tego okresu  wg Andre Jouineau, szeregowi:

Podoficer grenadierów  ze szpontonem :

Podoficer grenadierów z karabinem,  po odrzuceniu  szpontonu jako mało przydatnego  w walce.( rys. .Wiskowatowa):

Schematyczny rysunek nakryć głowy, ładownicy  i munduru grenadierskiego 1802-1807

Schematyczny rysunek  munduru podoficera  fizyliera z pułku  grenadierskiego wraz z obu nakryciami głowy i ładownicą:

Porównanie kształtów czapek grenadierskich i fizylierskich:

Czapka fizylierska starego typu była podobna do grenadierskiej, aczkolwiek była nieco  niższa.Niestety nie ma w ogóle plastikowych figurek pozwalających odtworzyć fizylierów w takich czapkach. Pozostają nowsze walcowate czaka.
     Jegrzy
  http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=438
W tym przypadku większych problemów nie ma. Figurki HAT w miarę poprawnie odwzorowują historyczne umundurowanie jegrów rosyjskich z czasów kampanii 1805-1807.
 Dla porównania jegrzy rosyjscy wg Wiskowatowa :
 oficer i szeregowy 21 i 22 p.jegrów:

Muszkieterowie

Niestety jak dotychczas producenci figurek plastikowych nie uwzględnili jeszcze tej istotnej formacji w swoich planach wydawniczych.

Brak możliwości złożenia muszkieterów możemy sobie  łatwo zrekompensować przeprowadzając nieznaczne konwersje. Najpoważniejszą jest obcięcie  puszystej  kity na czakach grenadierów HAT , pozostawiając tylko malutkie pompony. Nie usuwamy z czaka pękającego granatu, z tej prostej przyczyny,  że producent ich nie wykonał ;-)

Czapka grenadiera:

 Muszkieter 1805-1807 (Wiskowatow):

Nie polecam włączania do budowanej armii figurek z zestawu Italeri
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=194
Zawierają kilka  znaczących błędów jak np tornistry z późniejszego okresu. Do wykorzystania nadają się natomiast głowy figurek w charakterystycznych czapkach 'biskupich' w konwersji grenadierów HAT  na żołnierzy  pułków  grenadierskich w czapkach starego typu.
Czapka pawłowskiego pułku grenadierów 1802-1813:

ubiór zimowy i oporządzenie grenadierów w czapkach starego typu :

Kawaleria regularna1805-1807

Regularną kawalerię rosyjską tworzyły w tym okresie pułki kirasjerów, dragonów , huzarów i  ułanów, 

W tej kategorii mamy  do wyboru równie niewielkie możliwości co w przypadku piechoty.

Kirasjerzy 

Brak plastikowych figurek kirasjerów rosyjskich dla tego okresu. Zestawy HAT i Zviezda przeznaczone są na okres po 1811 roku , kiedy to kirasjerzy ponownie otrzymali kirysy. Czapraki dla kirasjerów i dragonów różniły się wyglądem. Siodło kirasjerskie miało czaprak z ostrym rogiem oraz olstra kryte kapami. U dragonów całość okrywał czaprak z zaokrąglonymi rogami.

Chcąc mieć kirasjerów z okresu 1805-1807 można dokonać konwersji przyklejając jeźdźców z zestawu dragonów HAT
 http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=592 
do koni  kirasjerów rosyjskich Zviezdy
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=738
 lub koni ze znacznie  gorszego produktu  kirasjerów HAT.
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=135

Do tego należy podwyższyć cholewy butów ponad kolana gdyż takich właśnie używali kirasjerzy. Inną bardziej skomplikowaną przeróbką może być dorobienie nogawek od spodni polowych zapinanych z boku na guziki, zakrywających buty.

Dla porównania kirasjerzy rosyjscy wg Wiskowatowa
Oficer kirasjerów :

Podoficer i trębacz

Kaski kirasjerów z lat 1803-1808 :  szeregowego (z lewej ) i podoficera ( z prawej)

Dragoni-
Jedyny zestaw     dragonów  rosyjskich  dla tego okresu  to  produkt  HAT.

http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=135

Jak widać zestaw nie należy do najbardziej udanych zwłaszcza jeśli chodzi o konie.

 Dla porównania dragoni rosyjscy  wg. Wiskowatowa:

\

Dragoni pułków finlandzkiego i niżyńskiego :

 Dragon tyraspolskiego pułku:

 Producent zapomniał o karabinkach dragonów. Nie ma również oficera, trębacza i  chorążego.

Huzarzy
Podobnie jak w przypadku kirasjerów, także i tu brak potrzebnych wzorów figurek.Można temu zaradzić przez konwersje wymiany głów huzarów Zwiezdy na głowy grenadierów HAT. Czaka z późniejszego okresu były innego kształtu, o charakterystycznym siodełkowatym denku.
Zestawy huzarów rosyjskich firmy Strelets
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=739
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=1177
dedykowane są na późniejszy okres 1811-14. Nie polecam również wykorzystywania ich na konwersje ze względu na ogromną przewagę jakościową zestawu Zviezdy
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=1597
Z powyższego zestawu na omawiany okres nie nadają się wzory uzbrojone w lance, które musimy wyeliminować. Chcąc być w zgodzie z realiami,  krótkie sztucery trzeba wymienić  na karabinki lekkiej jazdy.   Jedyny plus Streltsa  to wersja w zimowym umundurowaniu,  dobrze pasującym po konwersji  głów na kampanię w Polsce i w Prusach z przełomu 1806-1807 oraz wspomniane karabinki zamiast sztucerów.

Huzar łubieńskiego pułku :

Oficer i trębacz grodzieńskiego pułku huzarów 1806-1809:

Oficer i sztabstębacz odeskiego pułku huzarów :

Czako podoficera białoruskiego pułku huzarów :

W zestawie Zviezdy huzarzy mają spodnie polowe zapinane na guziki. W prawdzie na powyższych rysunkach Wiskowatowa ich nie uwzględniono to jednak były one używane również w omawianym okresie.



Ułani
Jedyne  zestawy  ułanów rosyjskich z plastiku to produkty Streltsa.
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=566
Oraz Marsa
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=1521
Cóż niestety, jak widać  nie  wydają się one  przemawiać do graczy  wyglądem  : 'kup mnie proszę'...
Z pewnością nie będą stanowić ozdoby żadnej armii.
Pozostają skomplikowane konwersje zestawów szwoleżerów polskich Zwiezdy
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=1717
 Lub stary ESCI/Italeri
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=214

Dla porównania rysunki Wiskowatowa:

Szeregowi tatarskiego i litewskiego pułków ułanów :

Oficer pułku ułanów lejbgwardii ks. Konstantego Pawłowicza:

Podoficer konnopolskiego pułku ułanów :

Trębacz i sztabstrębacz pułku leibgwardii ks. Konstantego :

Rogate czapki ułanów pułków tatarskiego (szeregowy z lewej) i litewskiego (podoficer z prawej):

Artyleria 
W armii rosyjskiej tego okresu nie powinno zabraknąć artylerii.
Niestety znów brakuje tu dedykowanego zestawu. O ile świetne działa są dostępne z produktów Zwiezdy
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=1596
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=548
o tyle z figurkami artylerzystów na okres 1805-1807 jest już poważny problem. Figurki Zwiezdy wymagałyby skomplikowanych konwersji. Wymiany głów na te od grenadierów HAT  uboższych o ich wysokie kity, przeróbki kamaszy (getrów) przez obcięcie guzików i  potraktowaniu ich jak cholewy butów, przeróbce ledewerków (pasów przewieszanych na ramionach) etc etc.


Dowództwo 
Jako uzupełnienie możemy potrzebować dowódców- tu na szczęście jest w czym wybierać :
Począwszy od  niezłego tym razem zestawu Streltsa
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=492
zawierającego m.in ciekawe figurki generałów Kutuzowa, Barclaya de Tolly, Bagrationa, Bagowutta , Kutaisowa itd.
przez zestaw Italeri  niestety ze zbyt dużymi figurkami oficerów rosyjskich zwłaszcza pieszych, końmi okrytymi niepoprawnymi czaprakami :
http://www.plasticsoldierreview.com/Review.aspx?id=554
 po całkiem nowy zestaw  HAT z ładnymi  figurkami  oficerów rosyjskich niestety wykonanych  z miękkiego plastiku:
http://www.angelfire.com/biz/toysoldierhq/zhat8279.jpg


 Kilka słów podsumowania odnośnie ogólnej oceny wspomnianych zestawów i ich przydatności  w celach wargamingowych. Omówione produkty HAT i Zwiezda  wykonane są ze stosunkowo twardego plastiku. Poziom historyczny,   pomijając artystyczne niedociągnięcia rzeźby, jest w miarę wysoki.W wargamingu napoleońskim, w piechocie najbardziej przydatne są figurki z karabinami na ramieniu, w pozach marszowych.  Jeśli będziemy chcieli wykonać podstawki  z formacjami  w miarę jednolitymi pod względem dynamicznym,  niektóre pozy nie ułatwią nam tego zadania. Jak zwykle w takich przypadkach mamy dwa wyjścia : albo dokupienie większej ilości zestawów i pozbycie się części, nie przydatnych figur albo przełknięcie tej gorzkiej pigułki i podstawkowanie wszystkich dostępnych póz.Wadą jest również brak żołnierzy ze sztandarami. Figurki HAT  w pozach sugerujących ataki na bagnety są ewidentnie nie udane.
Figurki Streltsa a zwłaszcza Marsa to produkty bardzo złej jakości.
Wykonanie niektórych wzorów formacji wymaga dość skomplikowanych poprawek i zmian, które zwłaszcza dla mniej zaawansowanych pod względem modelarskim może być trudne i niezbyt sensowne.

Póki co armia rosyjska z lat 1805-1807 nie zachęca do zbudowania  jej w skali 20 mm. Na szczęście okres 1812-1814 w pełni to rekompensuje, głównie dzięki firmie Zwiezda,  która proponuje nam kilka znakomitych zestawów, które  omówię następnym razem.

Będę wdzięczny za wszelkie uwagi odnośnie zainteresowania niniejszą tematyką i jej przydatności dla środowiska wargamingowego.

Pozdrawiam
A.